Maria Jadwiga Ciach-Michalak, znana szerzej jako Maria Ciach, urodziła się 7 września 1933 roku w Tomaszowie Mazowieckim, a swoje życie zakończyła 25 maja 2009 roku w Warszawie. Ta wybitna postać polskiego sportu, związana z lekkoatletyką, szczególnie wyróżniała się jako oszczepniczka.
Karierę sportową rozpoczęła w klubie Włókniarz Tomaszów, gdzie występowała w latach 1949-1956. Następnie przeniosła się do CWKS Legia Warszawa, gdzie kontynuowała swoje osiągnięcia sportowe. W trakcie igrzysk olimpijskich w Helsinkach w 1952 roku, Ciach zajęła 7. miejsce, co okazało się najlepszym wynikiem wśród polskich lekkoatletów, osiągając rzut na odległość 44,31 m.
Maria Ciach zdobyła tytuł 3-krotnej mistrzyni Polski oraz ustanowiła 7 krajowych rekordów, z najlepszym wynikiem do 48,99 m w roku 1955. Jej kariery sportowa nie kończyła się na występach na stadionie — była również nauczycielką wychowania fizycznego, trenerką oraz aktywną działaczką i animatorką życia sportowego. W uznaniu jej zasług w dziedzinie sportu, odznaczona została m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi.
Dodatkowo, Maria Ciach była laureatką Plebiscytu Przeglądu Sportowego w roku 1952, w którym zajęła 7. miejsce, co potwierdza jej status jako jednej z czołowych postaci polskiej lekkoatletyki lat 50.
Kariera sportowa
Maria Ciach to znakomita postać w polskim sporcie, która przez lata swojej kariery zdobyła nie tylko uznanie, ale również liczne osiągnięcia. Była zawodniczką klubu Włókniarz Tomaszów w okresie od 1949 do 1956 roku, a następnie reprezentowała CWKS Legia Warszawa. Pod okiem trenera Zygmunta Szelesta rozwijała swoje umiejętności i stała się częścią znanego w latach 50. zespołu lekkoatletycznego, określanego mianem „wundertimu”.
Warto podkreślić, że w trakcie XV Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach, które miały miejsce w 1952 roku, Maria zajęła 7. miejsce, co było najlepszym wynikiem spośród polskich lekkoatletów. Podczas tych zawodów ustanowiła także rekord Polski, osiągając wynik 44,31 m. Jej osiągnięcia zostały docenione w kraju, co zaowocowało 7. lokatą w plebiscycie Przeglądu Sportowego na dziesięciu najlepszych sportowców Polski w 1952 roku.
Maria Ciach to nie tylko utalentowana lekkoatletka, ale również 3-krotna mistrzyni Polski oraz 7-krotna rekordzistka kraju, której najlepszy wynik wynosił 48,99 m i został ustanowiony w 1955 roku.
Działalność nauczycielska, trenerska i społeczna
Ukończyła studia na kierunku nauczycielskim na AWF w Warszawie w 1955 roku, zdobywając tytuł magistra oraz uzyskując uprawnienia trenera klasy II w lekkiej atletyce, które podniosła do klasy I w 1974 roku. W tym samym roku rozpoczęła swoją karierę zawodową w szkole podstawowej na warszawskich Bielanach, gdzie pełniła rolę nauczycielki wychowania fizycznego dla chłopców.
W 1958 roku przeszła do Szkoły Podstawowej nr 33 na warszawskim Mokotowie, gdzie jej podopieczni brali udział w licznych międzyszkolnych zawodach sportowych. W tej placówce zespół, który przygotowywała, odniósł niezwykłe sukcesy: drużyna wygrała 10-krotnie Mistrzostwa Warszawy w Czwórboju Lekkoatletycznym, zdobyła 2-krotnie drugie miejsca a także 4-krotnie pierwsze miejsca w Mistrzostwach Polski, a także zajęła 2-krotnie trzecie miejsce w zawodach międzynarodowych. W siatkówce dziewcząt osiągnęły 8-krotne zwycięstwo w Mistrzostwach Warszawy.
W latach 1968–69 M. Michalak publikowała testy specjalistyczne w czasopiśmie „Wychowanie fizyczne i higiena szkolna”. W kwietniu 1974 roku podjęła inicjatywę zorganizowania pierwszej podstawowej szkoły o profilu sportowym. W tej placówce, mieszczącej się pod numerem 272 przy ul. Piaseczyńskiej w Warszawie, objęła stanowisko wicedyrektora. W ciągu dwóch lat, od jej przybycia, szkoła zdobyła zwycięstwo w Warszawskiej Olimpiadzie Młodzieży, co powtórzyła także w kolejnych dwóch latach.
M. Michalak organizowała oraz osobiście prowadziła letnie i zimowe obozy szkoleniowo-wypoczynkowe dla ponad 130 osób, odbywające się w różnych regionach Polski. Jej osiągnięcia oraz sylwetka były prezentowane w miesięczniku „Nowa szkoła”. Po przejściu na emeryturę w 1985 roku, stała się wieloletnim, aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). W ramach swojej pracy społecznej w Oddziale ZNP Warszawa-Mokotów organizowała liczne imprezy sportowe dla nauczycieli oraz ich rodzin.
Filozofia życiowa i zawodowa
Maria Michalak od najmłodszych lat przejawiała ogromne zainteresowanie sportem, co opisała we wspomnieniach zawartych w zbiorze „Pamiętniki wychowawców fizycznych”. W trakcie całej swojej kariery zawodowej kierowała się zasadą, zgodnie z którą nauczyciel powinien stanowić wzór do naśladowania dla swoich uczniów. Do późnych lat aktywnie uczestniczyła w zajęciach, zawsze ubrana w strój sportowy, a w każdej dyscyplinie dążyła do tego, by być autorytetem dla młodzieży.
Marie Michalak potrafiła doskonale ilustrować, jak należy poprawnie wykonywać poszczególne ćwiczenia, co z pewnością wpływało na jakość nauczania. Z największą uwagą traktowała obowiązkowe lekcje wychowania fizycznego, które, na początku, miały jasno określony cel oraz zadanie do wykonania. Na zakończenie każdej z lekcji przeprowadzano szczegółowe omówienie, podczas którego oceniano postępy uczniów, a nie jedynie wyniki końcowe. Taki system oceniania umożliwił nawet mniej sprawnym uczniom uzyskanie bardzo dobrych ocen, co znacznie podnosiło ich motywację do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. O Maria niejednokrotnie pisała w prasie, nawołując do zwiększenia roli i znaczenia kultury fizycznej w polskim edukacyjnym krajobrazie.
W swoim dorobku zawodowym została odznaczona licznymi nagrodami, takimi jak Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”. Dodatkowo otrzymała również Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” oraz „Błękitna Strzała” Sztandaru Młodych dla najlepszych wychowawców pracujących z młodzieżą. Warta podkreślenia jest także wspaniała współpraca z różnymi organizacjami sportowymi, takimi jak Szkolny Związek Sportowy, Polski Związek Lekkiej Atletyki oraz Warszawski Związek Lekkiej Atletyki, co również znalazło odzwierciedlenie w licznych odznaczeniach.
Maria Michalak, zmarła, została pochowana na komunalnym cmentarzu Północnym w Warszawie (B-III-1-2-13 – katakumby).
Przypisy
- PZLA: Zmarła Maria Ciach-Michalak. [dostęp 27.05.2009 r.]
- a b SR Olympic. [dostęp 27.05.2009 r.]
- a b Teresa Zalewska (opr.), Tomaszowscy olimpijczycy w stulecie igrzysk olimpijskich ery nowożytnej 1896-1996, Tomaszów Mazowiecki 1996.
- "Zasłużeni dla oświaty i wychowania w Dzielnicy Mokotów – Ursynów – Wilanów" – wyd. przez Zarząd Oddziału ZNP Warszawa – Mokotów – Ursynów – Wilanów Oddziałowa Komisja Historyczna 2005 r.
- "Nowa szkoła" listopad 1978 r.
- "Pamiętniki wychowawców fizycznych" – Wyd. Sport i Turystyka, 1977 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Janina Borkowska | Wiesław Gawłowski | Jaromir Radke | Bartłomiej Neroj | Andrzej Warych | Marcin Krakowiak | Paweł Woicki | Ewa Wojtaszek | Paweł Lenarcik | Michał Dębiec | Robert Milczarek | Klaudia Muchlada | Aleksandra Kapruziak | Marcin Kuźba | Wiktor Musiał | Edward Skorek | Jacek Nawrocki | Antoni Szymanowski | Klaudiusz Ząbecki | Jarosław SobczyńskiOceń: Maria Ciach