Enrico Rosenbaum, znany również jako Chil Moszek „Henryk” Rozenbaum, to postać o bogatej biografii, która na stałe wpisała się w historię przemysłu filmowego. Urodził się w 1904 roku w Tomaszowie Mazowieckim, natomiast swoje życie zakończył 12 listopada 1972 roku w Mediolanie.
Rosenbaum był znanym przedsiębiorcą, który wyróżniał się na tle swojej branży dzięki innowacyjnym pomysłom i działalności w sektorze filmowym. Jako właściciel i dyrektor mediolańskich firm „Polyfoto” oraz „Cine Electric”, wniósł znaczący wkład w rozwój technologii filmowej. Był również współtwórcą systemu filmowego „Totalrama”, co ugruntowało jego pozycję na międzynarodowej arenie filmowej.
Co więcej, Enrico Rosenbaum miał na swoim koncie również wiele projektów związanych z organizacją kin. Był pionierem, który zainicjował uruchomienie pierwszych kin w Albanii i Etiopii, tym samym przyczyniając się do rozwoju kultury filmowej w tych krajach.
Rodzina
Enrico Rosenbaum przyszedł na świat w 1904 roku w Tomaszowie Rawskim, znajdującym się na terenie Mazowsza, w rodzinie żydowskiej, która była wyjątkowo liczna, gdyż miał aż dwanaścioro rodzeństwa. Jego rodzicami byli Pinkus Rozenbaum, urodzony w 1858 roku, który prowadził działalność jako właściciel nieruchomości w Tomaszowie Mazowieckim, oraz Sara z Zylberbergów, która przyszła na świat w 1869 roku i zmarła w 1933 roku.
Warto również zaznaczyć, że Enrico miał siostrzeńca, którego znane osiągnięcia zasługują na uwagę. Jest nim Zenon Neumark, wybitny inżynier fizyk i elektronik, który w trudnych czasach II wojny światowej zdołał uciec z obozu pracy przymusowej. Neumark to również autor wspomnień, w których dokumentuje swoje doświadczenia związane z okupacją hitlerowską oraz tragicznymi wydarzeniami związanymi z Zagładą Żydów.
Działalność zawodowa
Po zakończeniu I wojny światowej Enrico Rosenbaum zdecydował się na emigrację z Polski, co miało miejsce w 1922 roku. Osiedlił się we Włoszech, gdzie początkowo przebywał u rodziny w Trieście. Z czasem przeniósł się do Mediolanu, gdzie zainicjował działalność swojej firmy „Polyfoto”, specjalizującej się w sprzedaży oraz instalacji sprzętu kinowego. Był również wyłącznym przedstawicielem niemieckiej firmy „Bayer”, która produkowała projektory do kin, co przyczyniło się do szybkich sukcesów jego przedsiębiorstwa we Włoszech.
W latach trzydziestych XX wieku Enrico zorganizował pierwsze kina w takich krajach jak Albania i Etiopia. Dla Zogu I, króla Albanii, stworzył ekskluzywne kino w królewskim pałacu w Tiranie, co otworzyło mu drogę do nawiązywania relacji z wpływowymi Albańczykami, których później gościł w swoim domu w Mediolanie. W Addis Abebie, stolicy Etiopii, również stworzył kino pałacowe dla Haile Selassie, last cesarza Etiopii, co pokazuje jego wpływy oraz działalność w świecie kina.
Kiedy wybuchła II wojna światowa, Enrico Rosenbaum znalazł się w trudnej sytuacji. W końcu 1939 roku został internowany w obozie dla obcokrajowców, gdyż wciąż miał obywatelstwo polskie. Nawet będąc internowanym, potrafił wspierać swoją rodzinę, wysyłając paczki żywnościowe do rodziny Rozenbaumów, która była przetrzymywana w getcie tomaszowskim. Uciekł z internowania i przez wiele miesięcy ukrywał się w Rzymie, przyjmując fikcyjne nazwisko „Enrico Reseda”. W 1945 roku odzyskał wolność i powrócił do Mediolanu, do swojego mieszkania w czynszowej kamienicy.
W latach 1946–1951 Enrico wspierał również swojego siostrzeńca, Zenona Neumarka, finansując jego studia na wydziale elektrycznym Politechniki Mediolańskiej. Po wojnie podjął się nowego wyzwania, zakładając firmę „Cine Electric”. Współtworzył innowacyjny system filmowy „Totalrama”, zaprezentowany w 1962 roku na Czternastym Międzynarodowym Kongresie Techniki Kinematograficznej w Turynie. Choć nie odniósł on planowanego sukcesu, uważany był za nowatorskie rozwiązanie w branży filmowej.
Oryginalne materiały związane z systemem „Totalrama” są obecnie przechowywane w The Academy of Motion Pictures Art and Science w Los Angeles, a system ten stał się symbolem i logo firmy „Cine Electric”. Enrico Rosenbaum zmarł 12 listopada 1972 roku w Mediolanie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu żydowskim. Mimo wielkich osiągnięć w zawodowej karierze, nie założył rodziny ani nie pozostawił potomstwa.
Literatura
W literaturze można znaleźć wiele fascynujących dzieł, które ukazują różnorodne ludzkie losy i doświadczenia.
- Warto sięgnąć po książkę Ignacego Bierzyńskiego Burnetta pod tytułem Po śladach pamięci, wydaną w Warszawie w 1995 roku, na stronach 157-158 oraz 165 można odnaleźć interesujące opisy.
- Kolejną wartą uwagi pozycją jest praca Zenona Neumarka, zatytułowana Jawnie w ukryciu. Niezwykłe losy młodego uciekiniera z hitlerowskiego obozu, która ukazała się w Warszawie w 2008 roku, w której szczególnie istotne informacje można znaleźć na stronach 27, 184-186 oraz 190.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Włodzimierz Eborowicz | Czesław Arkuszyński | Halina Rubinek | Paweł Rumpel | Julia Olimpia Michałowska | Tusia FuksOceń: Enrico Rosenbaum