Julia Olimpia Michałowska

---

Stosunki rodzinne

Julia Olimpia Michałowska była córką Antoniego hr. Ostrowskiego, właściciela majątku ujezdzkiego, oraz Józefy z Morskich (1789-1813). Jej dzieciństwo spędziła w Warszawie, Ujeździe oraz Tomaszowie Mazowieckim, gdzie w 1812 roku jej ojciec zbudował letni pałac w stylu klasycystycznym, który obecnie jest siedzibą Muzeum im. hr. Antoniego Ostrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim.

Wiosną 1821 roku miała wyjątkową okazję poznać Piotra Michałowskiego (1800-1855), utalentowanego polskiego malarza. Michałowski w czasie podróży do Getyngi, gdzie planował studia filologii klasycznej, odwiedził swoją siostrę, Antoninę Józefę Marię Franciszkę z Michałowskich Ostrowską, która była drugą żoną hr. Antoniego Jana Ostrowskiego.

Po dwuletnim okresie narzeczeństwa, 1 lutego 1831 roku, Julia wzięła ślub z Piotrem Michałowskim. W ich rodzinie przyszło na świat siedmioro dzieci: Stanisław (1832-1891), który był posiadaczem ziemskim i właścicielem majątku w Bolestraszycach; Juliusz (1834-1903), właściciel dwóch wsi w powiecie ropczyckim, Borek Mały i Klęczany; Maria, która zmarła przedwcześnie w 1843 roku; Celina (1837-1916), zakonnica w klasztorze Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu, malarka i autorka literackiej biografii ojca, zatytułowanej „Piotr Michałowski. Rys życia, zawód artystyczny, działalność w życiu publicznym” (Kraków 1911); Józefa (1841-1917), która zaangażowała się w działania społeczne i była ofiarodawczynią obrazów ojca dla Muzeum Narodowego w Krakowie; Tadeusz (1844-1885); oraz Maria Łempicka (1847-1920), właścicielka wsi Krzysztoforzyce i (od 1891 roku) Bolestraszyce, żona Adama Łempickiego.

Młodość

Julia Ostrowska, po osiągnięciu pełnoletności, osiedliła się w Tomaszowie Mazowieckim. Wybór padł na murowany budynek przy ulicy Jeziornej (obecnie znanej jako Farbiarska 18/20), który został zbudowany specjalnie dla niej na zlecenie jej ojca około roku 1825. Obiekt ten, znany w późniejszych latach jako „domek hrabianki” lub „pałacyk”, stał się jej domem na długi czas.

Oprócz życia w Tomaszowie, Julia spędzała również czas w Warszawie, mieszkając w pałacu Ostrowskich znajdującym się przy ulicy Mazowieckiej. Niebawem, dzięki zacieśniającym się relacjom, stała się narzeczoną Michałowskiego, który w latach 1824-1829 często odwiedzał Tomaszów Mazowiecki. To właśnie tutaj, około roku 1824, wykonał portret Antoniego Ostrowskiego. Dzieło to, które obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie, przedstawia również Julii i inne członki rodziny Ostrowskich.

W czerwcu 1830 roku, razem z ojcem, Julia wyruszyła w podróż do Niemiec, Szwajcarii, Francji i Belgii. Jednak po wybuchu powstania listopadowego powróciła do kraju, gdzie jej działalność społeczna przybrała na znaczeniu.

W Tomaszowie Mazowieckim Julia objęła kierownictwo komitetu filantropijnego, który miał na celu wsparcie finansowe rodzin, których mężczyźni zostali powołani do armii Królestwa Kongresowego.

Pobyt na wygnaniu

Po kryzysowym upadku powstania, Julia Olimpia Michałowska postanowiła pozostać w kraju, gdzie jednocześnie spodziewała się dziecka. Jej los związał się z Podgórzem koło Krakowa. W 1833 roku, wyruszyła za mężem na emigrację do Paryża, gdzie zamieszkali przy ul. du Cherche Midi. Wspierając swojego męża w jego artystycznej drodze, uznawała jego talent i pełne poświęcenie dla malarstwa. Wspólna działalność artystyczna Piotra nie tylko umożliwiła im życie, ale także pozwoliła na utrzymanie wysokiego standardu życia dla licznej rodziny Ostrowskich.

Na obczyźnie Julia Michałowska aktywnie angażowała się w pomoc swojemu ojcu, wspierając go w redagowaniu jego książki zatytułowanej Żywot Tomasza Ostrowskiego (tomy 1-2, Paryż 1836-1840). W 1834 roku Antoni Ostrowski w liście do swojego brata Władysława Tomasza Ostrowskiego wyraził swoje uczucia, pisząc o Julii Michałowskiej: „Jedyna to istota i pociecha dla mnie”.

Interesy rodzinne

W 1835 roku Julia Olimpia Michałowska przeprowadziła się do Krakowa, gdzie zamieszkała w pałacu Wielopolskich, obok swojego męża. To właśnie w tym miejscu intensywnie zajmowała się sprawami rodzinnymi oraz dbała o ich majątek. Była zdeterminowana, aby walczyć o uchwały w sprawie konfiskaty dóbr oraz starania o odszkodowania finansowe. Warto podkreślić, że regularnie przesyłała znaczące sumy pieniędzy na wsparcie swojej rodziny, która wówczas żyła na emigracji, w tym rodzinie Ostrowskich.

W 1837 roku Julia zamieszkała na majątku swojego męża w Krzysztoforzycach, niedaleko Krakowa. Ponadto często odwiedzała wieś Bolestraszyce, którą otrzymała jako wiano od swojego ojca. W 1843 roku udało jej się uzyskać odszkodowanie za Tomaszów Mazowiecki, który w następnym roku uzyskał prawa miejskie. Ta kwota wsparła rodzinę Ostrowskich w dokonaniu zakupu majątku Les Madéres koło Tours we Francji.

W latach 1844–1848 Julia wielokrotnie podróżowała do Francji, gdzie przebywała w majątku Ostrowskich. W momencie najtrudniejszych chwil była przy swoim ojcu, opiekując się nim w ostatnich dniach jego życia, które zakończyło się 4 grudnia 1845 roku.

Działalność społeczna

W roku 1849 Julia Olimpia Michałowska wsparła swojego męża w utworzeniu sierocińca, znanego jako Zakład im. św. Józefa. Na ten cel przeznaczyła fundusze, które udało jej się zebrać, aby sfinansować pomnik dla ojca Antoniego Ostrowskiego.

Poza tym, aż do swojej śmierci, nieustannie zajmowała się obiektami fundacji Piotra Michałowskiego, której działalność przetrwała niemal sto lat.

Ostatnie lata życia

Po utacie męża 9 czerwca 1855 roku, Julia Olimpia Michałowska nie zdecydowała się na ponowne małżeństwo. Z niezwykłym szacunkiem dla twórczości Piotra Michałowskiego, dbała o zachowanie jego artystycznego dorobku w rodzinie. Była niezwykle zdecydowana w braku sprzedaży jakichkolwiek dzieł, mimo licznych apelów o zakup czy udostępnienie jego akwarel oraz obrazów olejnych. Taka postawa przyczyniła się do tego, iż twórczość Michałowskiego, ceniona na rynkach zagranicznych, przez długi czas nie była znana w polskim środowisku artystycznym.

Polskie społeczeństwo miało możliwość szerszego poznania dorobku artystycznego Michałowskiego dopiero w XX wieku. Julia zmarła 15 stycznia 1875 roku w Krakowie. Została pochowana obok swojego męża w grobowcu Michałowskich na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, znajdującym się w pasie Kd, przy południowym murze.

Literatura

Oto zbiór ważnych źródeł dotyczących różnych postaci związanych z literaturą, szczególnie w kontekście historii i kultury Polski.

• Ryszard Kotewicz, Antoni Ostrowski 1782-1845, ziemianin, przemysłowiec, założyciel Tomaszowa Mazowieckiego, Warszawa 1995, s. 21-22,
• Aleksander Krawczuk, Opowieści o zmarłych. Cmentarz Rakowicki, Kraków 1988, s. 12 (wzmianka),
• Hanna Mortkowicz-Olczakowa, Piotr Michałowski. Opowieść o życiu i twórczości, Kraków 1956, passim,
• Antoni Ostrowski, Ten biedny Mickiewicz. Zapiski z początków Towiańszczyzny, z rękopisu odczytała, skomentowała i wstępem opatrzyła E. Z. Wichrowska, Gdańsk 2006, według indeksu,
• Juliusz K. Ostrowski, Piotr Michałowski, Warszawa 1985, liczne wzmianki,
• Włodzimierz Rudź, Nieznany „pałacyk” Antoniego Ostrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim, „Biuletyn PTTK”, R. 4, 1959, nr 1, s. 2-3,
• Włodzimierz Rudź, Tomaszów Mazowiecki i okolice, Łódź 1974, s. 34.

---

Oceń: Julia Olimpia Michałowska

---