Jan Albrecht, znany również pod pseudonimami „A.”, „Ks. J.A.”, „X.A” oraz „X.J.A”, to postać, która na trwałe zapisała się w polskiej historii. Urodził się 23 czerwca 1872 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Po wieloletniej służbie duszpasterskiej i aktywności politycznej, zmarł 6 lipca 1929 roku w Warszawie.
Był to polski ksiądz, który zyskał uznanie jako działacz chadecki, a jego życie zawodowe obejmowało także działalność w senacie, gdzie pełnił swoją funkcję w dwóch kadencjach od 1922 do 1929 roku. Oprócz działalności politycznej, Jan Albrecht był również aktywistą społecznym oraz publicystą, co czyniło go istotną postacią wśród ówczesnych liderów opinii publicznej.
Życiorys
Młodość
Jan Albrecht przyszedł na świat jako syn Franciszka i Pelagii z Lipkowskich. W 1889 roku ukończył gimnazjum w Piotrkowie, a następnie podjął naukę w seminarium duchownym w Warszawie, gdzie w 1897 roku uzyskał święcenia kapłańskie.
Działalność kapłańska i społeczna w Królestwie Polskim
Początkowo Albrecht pełnił posługę jako wikary w Złakowie Kościelnym oraz Zgierzu, ale w 1899 roku przeniósł się do Łodzi, gdzie objął funkcję proboszcza. W 1905 roku zainicjował powstanie Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, stając się jego patronem w łódzkim okręgu już od 1918 roku, a w 1919 roku objął tę funkcję dla całego Stowarzyszenia. W latach 1911-1919 pełnił rolę proboszcza parafii św. Kazimierza. W 1915 roku zasiadał w Komitecie Obywatelskim i zarządzie Giełdy Pracy w Łodzi. W styczniu 1917 roku zdobył mandat radnego w wyborach do Rady Miejskiej Łodzi, startując z listy Polskiego Komitetu Wyborczego.
Działalność kościelna i społeczno-polityczna w II Rzeczypospolitej
W 1919 roku został mianowany przez kardynała Edmunda Dalbora sekretarzem archidiecezji warszawskiej, odpowiedzialnym za sprawy społeczne. Od tego roku pełnił również funkcję rektora Kościoła św. Marcina w Warszawie przy ulicy Piwnej 11/9, gdzie również mieszkał. W 1921 roku wstąpił do zarządu Centrali Stowarzyszeń Spożywczych Robotników Chrześcijańskich, a także aktywnie działał w kierownictwie Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Zgoda”. W 1922 roku brał udział w wyborach do Senatu oraz Sejmu z listy Chadecji. W Senacie zasiadał w komisjach dotyczących spraw administracyjnych, społecznych, międzynarodowych oraz w podkomisji ds. emigracyjnych. Był integralną częścią władz chadecji – od 1920 roku zasiadał w Radzie Naczelnej, od 1921 roku był członkiem Komisji Programowej, a od 1928 roku w Zarządzie Głównym, dodatkowo w 1929 roku wszedł w skład Rady Głównej Stronnictwa. W 1919 roku otrzymał odznaczenie Pro Ecclesia et Pontifice od papieża Piusa XI oraz w 1925 roku został mianowany tajnym szambelanem papieskim. W połowie lat dwudziestych, jako współzałożyciel Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego, znacząco przyczynił się do rozwoju edukacji. Podczas swojej działalności parlamentarnej zajmował się referowaniem budżetu Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Od 1928 roku powrócił do senatu z ramienia chadecji, pełniąc funkcję wiceprezesa klubu parlamentarnego oraz członka komisji skarbowo-budżetowej. W tym samym roku reprezentował Polskę na Kongresie Katolickich Stowarzyszeń Robotniczych w Kolonii, a także był honorowym kanonikiem warszawskim. Publikował swoje prace w czasopiśmie „Pracownik Polski”. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 315-5-7).
Przypisy
- Aneta Stawiszyńska: Łódź w latach I wojny światowej. Wyd. I. Oświęcim: Wydawnictwo „Napoleon V”, 2016 r., s. 673.
- Strona parafii św. Kazimierza w Łodzi. archidiecezja.lodz.pl.
- Antoni Goerne. Wybory do Rady Miejskiej w Łodzi w Styczniu 1917 r.. „Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1919”. Rok pierwszy, s. 81 (PDF – 83), luty 1919. Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi (oprac.). Łódź: Nakładem Magistratu m. Łodzi. [dostęp 04.01.2022 r.]
- Małgorzata Smogorzewska: Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny. Tom I A-D. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998 r. ISBN 83-7059-392-5.
- Jacek Majchrowski: Kto był kim w drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: BGW, 1994 r. ISBN 83-7066-569-1.
- Cmentarz Stare Powązki: ARTUR ALBRECHT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 29.10.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Herman Benni | Witold Dzięcioł | Mieczysław Różański | Rafał Credo | Bohdan Papiernik | Karol Serini | Ireneusz PękalskiOceń: Jan Albrecht (duchowny)