Henryk Piasecki

---

Życiorys

Henryk Piasecki, przyszły działacz polityczny, przyszedł na świat w ubogiej rodzinie żydowskiej. Jego ojcem był krawiec Mordka (Marek Pesses), a matką Rajzla (Rozalia) z d. Blankiet. Już w młodości uczęszczał do chederu w Tomaszowie, a następnie, w 1919 roku, zdał egzaminy do 8-klasowego Humanistycznego Koedukacyjnego Gimnazjum Stowarzyszenia Kupców w Tomaszowie Mazowieckim, do którego został przyjęty do klasy IV, a swoją edukację zakończył w 1926 roku.

W latach 1922-1923 integrował się z ruchem Ha-Szomer Ha-Cair, co zmusiło go do zerwania z tradycją żydowską. Rok 1925 przyniósł mu decyzję o wstąpieniu do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej, a w maju 1926 także do Komunistycznej Partii Polski. Jego aktywność polityczna doprowadziła do aresztowania 2 maja 1926 z powodu udziału w pochodzie pierwszomajowym; spędził czas w areszcie w Piotrkowie Trybunalskim. Dzięki interwencji dyrekcji szkoły, szczególnie Leona Witolda Maya, tomaszowskiego pastora i nauczyciela, udało mu się zdać maturę.

W 1926 roku podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Po trzech latach przeszedł na kierunek pedagogiki, ale ostatecznie nie zakończył studiów, co doprowadziło do skreślenia go z listy studentów w 1934 roku. W trakcie edukacji intensywnie angażował się w działalność KZMP oraz KPP, obejmując m.in. funkcje sekretarza dzielnicowego w Tomaszowie Mazowieckim oraz Warszawie.

W obliczu zagrożenia aresztowaniem w 1933 roku, Henryk uciekł do Łodzi, a później osiedlił się w Siedlcach, a następnie w Lublinie. Tam również został aresztowany i skazany na trzy lata więzienia za działalność komunistyczną, ale zwolniono go w styczniu 1936 na mocy amnestii. Po uchronieniu się od represji, podjął ciężką pracę jako buchalter.

Wrzesień 1939 był początkiem ucieczki na wschód, co uratowało życie Henrykowi i jego młodszemu bratu Michałowi Piaseckiemu. Od listopada 1939 do czerwca 1941 uczył w Kowlu. W 1940 roku ożenił się, a w 1941 roku na świat przyszedł jego syn Eryk. Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej został ewakuowany na wschód. W latach 1942-1944 jako robotnik przymusowy pracował w Batalionie Budownictwa Kolejowego przy budowie linii kolejowej z Astrachania do Wolska. W sierpniu 1944 znalazł się w Moskwie, gdzie do lutego 1945 pracował w Rozgłośni im. Tadeusza Kościuszki.

W lutym 1945 Piasecki wrócił do Polski, a od tego momentu posługiwał się nazwiskiem „Henryk Piasecki”. W marcu 1945 osiedlił się w Warszawie i związał się z Ministerstwem Bezpieczeństwa Publicznego. W kolejnych latach awansował na coraz wyższe stanowiska, ostatecznie osiągając stopień podpułkownika do 1949 roku. W latach 1950-1956 pełnił różne funkcje w MBP, a także uczestniczył w kontrowersyjnych śledztwach, w tym w sprawie Hermanna Fielda.

Po skomplikowanych relacjach z organami bezpieczeństwa, w grudniu 1956 roku opuścił MBP. Przez następne lata pracował w różnych redakcjach, m.in. w Redakcji Zagranicznej Polskiej Agencji Prasowej oraz jako redaktor naczelny Głosu Olsztyńskiego. W 1964 roku zatrudnił się w Zakładzie Historii Partii, gdzie przygotował do druku monografię poświęconą KPP, która jednak nie ujrzała światła dziennego z powodu tzw. kampanii antysyjonistycznej.

W latach 1971-1983 związał się z Żydowskim Instytutem Historycznym, gdzie prowadził badania naukowe i publikował liczne artykuły. Jego dorobek to także dwie książki: „Żydowska organizacja PPS 1893-1907” oraz „Sekcja Żydowska PPSD i Żydowska Partia Socjalno-Demokratyczna 1892-1919/20”. Po wstąpieniu do NSZZ „Solidarność” w 1980 roku, pozostał członkiem PZPR.

Henryk Piasecki spoczywa na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 8).

Odznaczenia

Henryk Piasecki, uznawany za postać wybitną, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które rozświetlają jego wkład w życie publiczne i narodowe. Oto lista jego nagród:

• srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w latach 1945 i 1947,
• medal Zwycięstwa i Wolności, otrzymany w 1946 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1946,
• medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1954,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, także z 1954 roku.

Wybrane publikacje

Henryk Piasecki jest znanym autorem, którego prace dotyczą historii organizacji żydowskich w Polsce. Jego publikacje koncentrują się na kluczowych aspektach działalności politycznej i społecznej w latach końca XIX oraz początku XX wieku.

• Żydowska organizacja PPS 1893-1907, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978,
• Sekcja Żydowska Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej i Żydowska Partia Socjalno-Demokratyczna 1892-1919/20, Wrocław – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1982.

Literatura

Henryk Piasecki był postacią o bogatej karierze w dziedzinie dziennikarstwa oraz historii. Jego życie i działalność są szeroko opisane w literaturze, która eksploruje jego wpływ na społeczeństwo.

• Krzysztof Tomasz Witczak w swoim dziele „Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich” przedstawia Piaseckiego na stronach 180-184, zaznaczając jego znaczenie oraz wkład w historię regionu,
• Nie można pominąć również publikacji Sebastiana Pilarskiego, który analizuje postać Henryka Piaseckiego w kontekście jego komunistycznych przekonań, w książce z 2014 roku zatytułowanej „Nie tylko niezłomni i kolaboranci… Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945-1989”.

W pracy tej Pilarski przedstawia niejednoznaczny portret Piaseckiego, ukazując go jako funkcjonariusza, dziennikarza oraz historyka, który żył i działał w burzliwych czasach.

---

Oceń: Henryk Piasecki

---