Władysław Strzelecki (działacz)

---

Życiorys

Władysław Strzelecki przybył do Łodzi w 1899 roku razem z rodzicami, gdzie rozpoczął naukę w rządowym gimnazjum. Już w 1905 roku brał udział w organizacji strajku szkolnego, co skutkowało jego usunięciem ze szkoły. Następnie swoje edukacyjne ścieżki kontynuował w Zurychu. Po powrocie do Łodzi w lipcu tego samego roku, stał się aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), na poziomie Okręgowego Komitetu Robotniczego w okręgu Prawe Śródmieście. Ze względu na zagrożenie aresztowaniem, w listopadzie 1906 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie zdał maturę eksternistycznie.

W późniejszym czasie, wstąpił do PPS-Lewicy i rozpoczął studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Wiedeńskiego w 1907 roku. Tam kształcił się pod okiem znanych profesorów, takich jak E. Blaszkego i Alfred Tauber. Jego specjalizacja dotyczyła matematyki ubezpieczeniowej. W Wiedniu objął stanowisko prezesa Stowarzyszenia Polskiej Młodzieży Postępowej „Spójnia”. W lipcu 1909 roku wziął udział w zjeździe PPS-Lewicy odbywającym się w Zakopanem. Po obronie pracy dyplomowej w 1913 roku, zatytułowanej „Zakłady pensyjne i emerytalne – ich plan techniczny”, Strzelecki powrócił do Łodzi, gdzie przez krótki czas uczył prywatnie, spędzając wakacje na górskich wędrówkach w Tatrach.

W momencie wybuchu I wojny światowej Strzelecki osiedlił się w Sosnowcu, gdzie współpracował z bratem Janem w Okręgowym Komitecie Robotniczym PPS-Lewicy. Wkrótce po tym, we wrześniu 1914 roku, wrócił do Łodzi, również aktywnie uczestnicząc w działaniach OKR. Po przejęciu miasta przez Niemców, Strzelecki został członkiem Komisji Międzyzwiązkowej, która skupiała działaczy SDKPiL, Bundu oraz PPS-Lewicy i działała na rzecz przeprowadzenia wolnych wyborów do rady miejskiej. Niestety, 15 marca 1915 roku aresztowano go z powodów politycznych, co zaowocowało osadzeniem w obozach w Havelbergu, a później w Rheinsbergu.

Po uwolnieniu, Strzelecki wrócił do Łodzi, gdzie w grudniu 1915 roku objął kierownictwo w Biurze Pośrednictwa Pracy, a także współpracował z Robotniczym Stowarzyszeniem Oświatowym „Światło”. Już w lutym 1916 roku został prezesem Robotniczego Stowarzyszenia Spożywczego „Związkowiec” oraz zajmował się funkcją taksatora w Ubezpieczeniach Wzajemnych Budowli od Ognia. W grudniu 1916 roku stał się członkiem utworzonego przez PPS-Lewicę Robotniczego Komitetu Wyborczego Polskiej Lewicy Socjalistycznej.

W 1918 roku, po fuzji PPS-Lewicy oraz SDKPiL i utworzeniu Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, Strzelecki zrezygnował z aktywnej działalności politycznej. Zajął się zarządzaniem jako sekretarz generalny dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych Budowli od Ognia w Warszawie, gdzie powołał Wydział Ubezpieczeń na Życie. Przez rok odbywał podróże po Europie, aby zgłębiać i podpatrywać rozwiązania ubezpieczeniowe, szczególnie w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Francji oraz Czechosłowacji.

Od 1919 roku Strzelecki pełnił funkcję w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, a od 1921 był wykładowcą matematyki finansowej oraz analizy matematycznej w czołowej uczelni – Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie (od 1933 SGH). Ponadto, działał jako prezes Polskiego Instytutu Aktuariuszy, w ramach którego brał aktywny udział w tworzeniu projektów ustaw dotyczących obowiązkowego ubezpieczenia w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.

Już w 1932 roku Strzelecki objął stanowisko wiceprezesa Polskiego Instytutu Aktuariuszy oraz redaktora „Wiadomości Aktuarialnych”. Odgrywał również znaczącą rolę w Radzie Nadzorczej Polskiego Banku Komunalnego oraz Państwowej Rady Ubezpieczeniowej. Był członkiem Stałego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Aktuariuszy i jego reprezentantem na Polskę, a także przewodził Radzie Nadzorczej Towarzystwa Reasekuracyjnego „Warta”.

Życie prywatne

Władysław Strzelecki był mężem Janiny Strzeleckiej z domu Panasewicz, która była aktywistką w zakresie praw kobiet i dyrektorką teatru. Ich małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1930 roku. Para doczekała się córki Anieli (1912–1944) oraz dwóch synów: Jana Strzeleckiego (1918–1988), znanego socjologa i eseisty, oraz Jerzego Strzeleckiego (1917–2004), nawigatora Royal Air Force w Wielkiej Brytanii.

Władysław Strzelecki znalazł swój ostatni spoczynek na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ul. Żytniej w Warszawie, w kwaterze W-1-9.

Upamiętnienie

W 1933 roku rozpoczęto rozbudowę schroniska na Hali Pysznej, która trwała przez kilka następnych lat. Inwestycja ta była finansowana przez Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych (PZUW), a jej realizacją kierował Władysław Strzelecki, znany działacz i sympatyk Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.

Po zakończeniu rozbudowy schronisko zostało uroczyście otwarte 13 września 1936 roku. Nadano mu wtedy imię Władysława Strzeleckiego, zmarłego w 1935 roku. W ceremonii otwarcia wzięli udział przedstawiciele Zarządu Głównego, Oddziału Zakopiańskiego oraz Sekcji Narciarskiej PTT, a także zaproszeni goście, w tym reprezentanci PZUW.

Niestety, schronisko to nie przetrwało próby czasu i spłonęło podczas II wojny światowej.

Odznaczenia

Władysław Strzelecki, jako osobowość, odznaczał się licznymi nagrodami i wyróżnieniami. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1928),
• Medal Niepodległości,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka Honorowa Związku Uczestników Walki o Szkołę Polską.

---

Oceń: Władysław Strzelecki (działacz)

---