Rezerwat przyrody Niebieskie Źródła to piękny krajobrazowy rezerwat, znajdujący się w malowniczej, południowo-wschodniej części Tomaszowa Mazowieckiego, w granicach powiatu tomaszowskiego, w województwie łódzkim. To miejsce, które wyróżnia się wysokimi walorami przyrodniczymi oraz dużym potencjałem turystycznym, zachęcającym do odkrywania jego uroków.
Rezerwat jest częścią otuliny Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, który jest zintegrowany z zespołem Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Część jego powierzchni pokrywa się z obszarem Natura 2000 „Niebieskie Źródła” PLH100005, co podkreśla jego wyjątkowe znaczenie ekologiczne.
W obrębie rezerwatu prowadzą ścieżki dydaktyczne, które są wyposażone w tablice informacyjne, umożliwiające bliższe poznanie fauny i flory tego regionu. Oprócz walorów przyrodniczych, warto również odwiedzić przylegający do rezerwatu Skansen Rzeki Pilicy, który oferuje dodatkowe atrakcje i edukację w zakresie historii i kultury lokalnej.
Charakterystyka
Rezerwat leży w malowniczej dolinie rzeki Pilicy, przy jej prawym brzegu, co czyni go szczególnie atrakcyjnym miejscem do odwiedzenia. Powierzchnia rezerwatu wynosi 28,70 ha, chociaż pierwotne dokumenty dotyczące jego powołania wskazywały na 28,77 ha. Symbolem tego miejsca jest kaczka krzyżówka, która stanowi ważny element fauny regionu.
Utworzony został w celu ochrony zadziwiających źródeł krasowych, które wyróżniają się błękitnym zabarwieniem. Ponadto, rezerwat stanowi ważną ostoje dla wielu gatunków ptaków. Na jego terenie znajduje się las olchowy, który pełni kluczową rolę w ekosystemie.
W skład rezerwatu wchodzą także silnie pulsujące źródła typu limnokrenowego, które są źródłem rzeki Jana. Miejsca te mają wyjątkowy urok, ponieważ woda wydobywa się z dna, unosząc ze sobą piasek. Obserwując taflę wody, można dostrzec niepowtarzalne odcienie niebiesko-błękitno-zielonego, które zmieniają się w zależności od warunków atmosferycznych oraz stopnia nasłonecznienia czy zachmurzenia.
Jak pokazują badania, czysta woda z wapiennych źródeł ma zdolność do absorbowania promieni czerwonych, natomiast przepuszcza te niebieskie i zielone, które można podziwiać w odbiciach. Temperatura wody w miejscach, gdzie wypływają źródła, wynosi około 9 °C, natomiast w sąsiadującym akwenie zmienia się w zależności od pory roku – od 6 °C zimą do 11 °C latem.
Obecnie wydajność wód wynosi 80 l/s, co stanowi znaczny spadek w porównaniu do przeszłości. Na ten stan rzeczy wpływ miała niestety działalność człowieka, która wpłynęła na naturalne zasoby wodne rezerwatu.
Flora i fauna
W rezerwacie przyrody Niebieskie Źródła można napotkać niemal 400 gatunków roślin, z czego około 75% stanowią gatunki pospolite. Warto jednak zwrócić uwagę na te, które są rzadko spotykane w tym regionie. Do takich gatunków należy zaliczyć: wierzba czarniawa, rzeżucha niecierpkowa, turówka wonna, grzybienie białe oraz kilka rodzajów paproci, w tym nasięźrzal pospolity i nerecznicę grzebieniastą.
Roślinność wodna w rezerwacie jest uboga, co wynika głównie z charakterystyki warunków termicznych wywierzysk. Poza wspomnianymi wcześniej gatunkami, w tym obszarze można znaleźć: ziarnopłon wiosenny, bluszczyk kurdybanek, podagrycznik pospolity oraz czeremchę zwyczajną.
Rezerwat przyrody pełni również rolę ostoi dla około 75 gatunków ptaków. Wśród licznie występujących ptaków znajdują się czernice, kaczki krzyżówki i łabędzie nieme. Oprócz powszechnie spotykanych gatunków, można tu natrafić na rzadkie ptaki, takie jak remiz, zimorodek, oher, gil, krętogłów oraz strzyżyk zwyczajny. Wiele z tych ptaków decyduje się na zimowanie w rezerwacie z powodu nie zamarzającej wody w zbiorniku.
W wodach rezerwatu można spotkać m.in. okonie, szczupaki i płocie. Z gatunków płazów na uwagę zasługują traszka grzebieniasta, żaba trawna oraz ropucha szara. Wśród bezkręgowców, które zamieszkują ten obszar, na uwagę zasługują takie gatunki jak pijawka kacza, szczeżuja wielka, żagnica sina, bagiennik żółtorogi oraz nartniki.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Skansen Rzeki Pilicy | Stadion Miejski im. Braci Gadajów w Tomaszowie Mazowieckim | Tomtex | Cmentarz żydowski w Tomaszowie Mazowieckim | Miejski Zakład Komunikacyjny w Tomaszowie Mazowieckim | Koło Polskiego Towarzystwa Historycznego w Tomaszowie Mazowieckim | Arena Lodowa Tomaszów Mazowiecki | Filia Uniwersytetu Łódzkiego w Tomaszowie Mazowieckim | Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim | Ratusz w Tomaszowie Mazowieckim | Groty Nagórzyckie w Tomaszowie Mazowieckim | TSR MościckiegoOceń: Rezerwat przyrody Niebieskie Źródła