Józef Czekalski (działacz oświatowy)

---

Życiorys

Józef Czekalski był synem Antoniego i Józefy z Puchalskich. Po ukończeniu studiów z zakresu historii oraz prawa na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, w 1893 roku uzyskał dyplom adwokacki i rozpoczynał swoją karierę jako adwokat w Piotrkowie Trybunalskim.

Od 1894 roku aktywnie uczestniczył w działaniach Ligi Narodowej. Współpracował także z uniwersytetem latającym, który został założony w Piotrkowie przez Emilię Dobrzańską oraz Stefana Młodowskiego w 1889 roku. Na tajnych kursach zajmował się wykładaniem historii Polski. Dla słuchaczy stworzył konspiracyjną biblioteczkę, którą prowadził razem z żoną. Informacje na temat liczebności tego księgozbioru, składającego się głównie z darów, pozostają nieznane.

W 1893 roku działalność oświatowa uniwersytetu latającego została wykryta przez władze carskie, co doprowadziło do konfiskaty księgozbioru oraz skreślenia Czekalskiego z listy adwokatów. 25 sierpnia 1896 roku został aresztowany na granicy zaboru austriackiego i rosyjskiego, oskarżony o przewożenie książek objętych cenzurą. Po aresztowaniu trafił do więzienia w Piotrkowie, które opuścił w 1897 roku.

Pozbawiony prawa do wykonywania zawodu adwokata, w 1898 roku został zesłany, wraz z rodziną, do guberni wiatskiej, a następnie do Besarabii. Po powrocie w styczniu 1903 roku osiedlił się w Łodzi, gdzie objął stanowisko prezesa zarządu Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego. Ciekawym aspektem jego twórczości literackiej jest zbiór poezji pod tytułem „W kajdanach”. Ponadto, w roku 1890 jako pierwszy przetłumaczył na język polski „Księgę dżungli” autorstwa Rudyarda Kiplinga, znając ją jako „Księgę puszczy”. W okresie zesłania tłumaczył również dzieła rosyjskich autorów, w tym „Juliana Apostatę” Dmitrija Mereżkowskiego oraz „Nowele” Wsiewołoda Garszyna.

Józef Czekalski zmarł na gruźlicę i został pochowany w Piotrkowie Trybunalskim.

---

Oceń: Józef Czekalski (działacz oświatowy)

---