Ber Warzager

---

Koligacje rodzinne

Był potomkiem zasłużonej linii Warzagerów, która miała znaczący wpływ na sztukę w regionie. Syn Rywena Warzagera, który pełnił rolę buchaltera w fabryce, oraz Szajndli Fajgi, z domu Gelbart, był nie tylko uchwyconym władzym, ale także członkiem rodziny, z której wyróżniali się artyści.

Warto zauważyć, że jego dziadek, Szmul Hersz Warzager, był uznawanym artystą malarzem z Tomaszowa, znanym z tworzenia dzieł zarówno artystycznych, jak i użytkowych. Ta tradycja artystyczna w rodzinie była kontynuowana przez kolejne pokolenia.

Interesującym faktem jest, że jego siostrzenicą była Myriam Rozenblum, malarka francuska, której tematyką były obrazy o silnych inspiracjach żydowskich. Myriam była córką Chaima Fogiela oraz Zysli Frymety Warzager, a także starszej siostry Bera Warzagera.

Edukacja

Ber Warzager od najmłodszych lat wykazywał niezwykłe zdolności artystyczne, które nie umknęły uwadze innych. Jednym z tych, którzy dostrzegli jego talent, był amerykański malarz Jennings Tofel, wcześniej znany jako Idel Taflewicz (1891–1959), który w 1929 roku przebywał w rodzinnym Tomaszowie.

W latach 1936–1938 Ber Warzager podjął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie szlifował swoje umiejętności i rozwijał artystyczną wrażliwość. Po powrocie do rodzinnego miasta zdobył uznanie jako twórca plakatów filmowych oraz obrazów w stylu ekspresjonistycznym. W latach 1938 i 1939 odbył samodzielne wystawy w Tomaszowie Mazowieckim, które przyciągnęły uwagę miłośników sztuki.

Po zakończeniu II wojny światowej, jego edukacja artystyczna zyskała nowe impulsy, gdyż przeniósł się do Włoch. W latach 1946–1947 studiował w Akademii Sztuk Pięknych Brera (Accademia delle Belle Arti di Brera) w Mediolanie, gdzie miał okazję zgłębiać tajniki sztuki i inspirować się włoskimi mistrzami.

Okres okupacji

W dniu 13 września 1939 roku, po tym jak hitlerowcy zajęli Tomaszów, Ber Warzager został porwany w czasie łapanki. Jego los wówczas się zmienił, gdyż został wysłany do obozu koncentracyjnego Buchenwald.

Mimo nieludzkich warunków, w jakich przyszło mu żyć, Warzager przetrwał ten tragiczny czas, wykazując niezłomną wolę przetrwania.

Pobyt w Izraelu

W 1948 roku Ber Warzager zdecydował się na emigrację do Izraela, co otworzyło przed nim nowe możliwości artystyczne. Przez dekadę, od 1948 do 1958 roku, pełnił funkcję dyrektora w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Hajfie, gdzie miał szansę wpływać na rozwój sztuki oraz promować nowe kierunki w malarstwie.

Jako artysta, Warzager był pośród zwolenników ekspresjonizmu, stylem, który charakteryzował się wyrazistymi, emocjonalnymi formami. Jego twórczość w pewnym stopniu nawiązywała do życia małomiasteczkowego Żydów, a zatem czerpała z kultury i doświadczeń społeczności żydowskiej, co przejawiało się w przedstawieniach typowych dla sztetli, znane z Polski międzywojennej.

Oprócz tego, w Izraelu stał się oddanym promotorem informelu, czyli sztuki, która odrzuca tradycyjne formy i konwencje, często nazywanej „sztuką bezkształtną” (fr. art informel). To podejście wyróżniało się poszukiwaniem swobody twórczej oraz ekspresji emocji w dziełach.

W swojej karierze w Izraelu, Warzager zorganizował dwie samodzielne wystawy. Pierwsza miała miejsce w 1952 roku w Har Canaan w Safed, a druga w 1957 roku w Domu Chagalla w Hajfie, gdzie jego prace mogły być podziwiane przez licznych miłośników sztuki.

Pobyt w Niemczech

W 1958 roku Ber Warzager podjął ważną decyzję o emigracji z Izraela do Europy, osiedlając się w malowniczej Kolonii (Köln) w Niemczech. Jego twórczość przyciągała uwagę, a artysta regularnie wystawiał swoje prace w różnych miastach europejskich.

Znajdował się w gronie artystów, którzy pomimo wyzwań potrafili zyskać uznanie na arenie międzynarodowej. Jego dzieła można było podziwiać w takich lokalizacjach jak Antwerpia, Knokke oraz Brugia, gdzie wystawy odbywały się w 1959 roku. W Kolonii jego prace były prezentowane w latach 1959, 1960 oraz 1966, a także w Berlinie w 1961 roku. Ponadto, artysta wystawiał swoje dzieła w Bergen w Holandii w 1962 roku, a w Bambergu w 1963 roku.

W kolejnych latach jego prace były widoczne w Bensbergu (1966) oraz w Bonn w 1971 roku. Jego ostatnie większe wystawy miały miejsce w Weimarze w 1985 roku, a dokonania artysty były dokumentowane w wielu miejscach w Europie.

Oprócz twórczości malarskiej, Warzager był również utalentowanym ilustratorem, mającym wpływ na publikacje o tematyce żydowskiej. Jego ilustracje pojawiły się w dziełach Chaima Blocha (1881–1973), w tym w książkach takich jak Aus Mirjams Brunnen. Chassidische Erzählungen und Legenden (Darmstadt 1966, wydanie drugie 1970) oraz Chassidische Geschichten und Legenden (Wiesbaden 1996, wydanie drugie 2006).

Ber Warzager zmarł w 1988 roku w Kolonii, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo artystyczne oraz wkład w kulturę żydowską.

Literatura

W literaturze dotyczącej Ber Warzagera można znaleźć kilka istotnych publikacji, które przybliżają jego twórczość oraz życie. Oto niektóre z nich:

• – Bildende Künstler im Land Nordrhein-Westfalen, B. II, wyd. Köln-Aachen, Recklinghausen 1967,
• – Ber Warzager. Gemämalde und Zeichnungen. Katalog wystawy zorganizowanej przez Bonner Kunstverein oraz Rheinisches Landesmuseum, 1971/3 (w formie fotograficznej),
• – A. M. Dorman, Autour de l’art juif. W tym tomie, publikacja ta zawiera informację na temat Ber Warzagera, 2003, str. 212,
• – Michał Piasecki, Z Tomaszowa do Magnitogorska. Książka wydana w Warszawie w 1995 roku, str. 65 (wspomnienie o Wajzager Beniek),
• – Krzysztof Tomasz Witczak, Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich. Wydanie z 2010 roku, wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, str. 262-263 (biogram, fotografie, bibliografia), ISBN 978-83-7525-358-0.

Każda z tych pozycji stanowi cenne źródło informacji, przedstawiając nie tylko osiągnięcia artystyczne Ber Warzagera, ale także kontekst jego działalności oraz wpływ, jaki miał na kulturę artystyczną w regionie.

---

Oceń: Ber Warzager

---