Jennings Tofel

---

Dzieciństwo

Idel Taflewicz, lepiej znany później jako Jennings Tofel, przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej, charakteryzującej się wieloma dziećmi. Był najmłodszy spośród sześciu rodzeństwa, w którym znajdowały się trzy starsze siostry: Itta, Zelda oraz Mechla, a także trzech młodszych braci: Izrael Icchek, Gedalia i Hila Lajb.

Ojciec jego, Jakub Józef Taflewicz, urodził się w 1864 roku i zajmował się krawiectwem, specjalizując się w odzieży damskiej. Matka, Alta Chai, z domu Berliner, była dla rodziny pillarzy wsparcia i miłości. Niestety, w 1899 roku rodzina doświadczyła trudnej straty, gdyż Alta odeszła z powodu tyfusu.

W młodości, Idel przeszedł dramatyczną sytuację, łamiąc ramię, które zrosło się w sposób niefortunny. Skutki tego urazu były widoczne przez całe jego życie w postaci deformacji ciała.

Emigracja i edukacja

W 1905 roku, rodzina Tofel postanowiła zmienić swoje życie i opuściła swoje rodzinne miasto, wyemigrowując do Stanów Zjednoczonych. W drodze przez biuro emigracyjne, miejscowy urzędnik nadał mu nowe imię – Isadore Tofel. Jednak podczas swoich studiów malarskich, młody artysta postanowił przekształcić swoje życie, przyjmując imię Jennings Tofel.

Wkrótce po przybyciu osiedlił się w Nowym Jorku, gdzie rozpoczął realizację swoich artystycznych pasji. To właśnie tam jego talent artystyczny zaczął się ujawniać.

Decyzja o zapisie do nowojorskiej szkoły malarstwa, znanej jako Townsend Harris Hall Preparatory School, była kluczowa w jego drodze do stania się uznanym artystą.

Grupa „Introspektywnych”

Po raz pierwszy artysta Jennings Tofel zaprezentował swoje oryginalne obrazy w 1917 roku w Whitney Studio, biorąc udział w wystawie zatytułowanej „Introspective Art”. Współzawodniczył z trzema innymi malarzami pochodzenia żydowskiego, a byli to Claude Buck, Abraham Harriton oraz Benjamin Kopman. Wszyscy oni przynależeli do tak zwanej grupy „introspektywnych”, znanej jako „The Introspectives”. Warto zaznaczyć, że Tofel odgrywał kluczową rolę jako główny teoretyk tej wspólnoty artystycznej, często określanej mianem „samoobserwantów”.

W programowym manifeście, inspirowanym europejskim symbolizmem, artysta podkreślił swoje zastrzeżenia wobec „powierzchownej, pobieżnej sztuki”, opowiadając się za sztuką „introspektywną”, która ma na celu głębokie wnikanie w emocje, wyrażanie uczucia, imaginacji oraz poezji artystycznej.

W roku 1919 miała miejsce jego pierwsza indywidualna wystawa w Bourgeoisie Galleries. Tofel wystawiał swe prace głównie w Stanach Zjednoczonych, często obok innych amerykańskich artystów, takich jak Oscar Bluemner, Gaston Lachaise oraz Joseph Stella.

Krytyka

W prasie żydowskiej, a dokładniej w czasopiśmie „Szriftn”, redagowanym w Nowym Jorku, Jennings Tofel przedstawił oraz niezwykle pozytywnie ocenił dokonania artystyczne grupy „Jung Idysz” z Łodzi. Szczególną uwagę zwrócił na postacie takie jak Jankiel Adler (1895–1949), Henocha vel Henryk Barczyński (1896–1941) oraz Icchak Meir Braunera (1887–1944). Tofel dokonywał oceny ich dokonań na podstawie almanachu tej grupy, który został wydany w 1919 roku.

W późniejszych rozważaniach teoretycznych Tofel skrytykował starsze pokolenie artystów żydowskich, oskarżając ich o zbyt szybką i zbyt radykalną utratę własnych korzeni kulturowych. Proponował powołanie do życia wspólnoty artystów, której celem byłoby tworzenie sztuki żydowskiej poprzez głębokie zanurzenie się w odległym dziedzictwie kulturowym. W 1925 roku, wspólnie z Benjaminem Kopmanem (1887–1966) oraz Dawidem Ignatoffem (1884–1954), który był wydawcą „Szriftn” oraz liderem awangardowej grupy znanej jako „Die Junge”, Tofel założył Żydowski Ośrodek Artystyczny (Jewish Art Center) w Nowym Jorku.

Ich celem było podkreślenie znaczenia tradycyjnej kultury oraz sztuki żydowskiej, która w obliczu zmieniającego się świata zaczynała dramatycznie zanikać na nowym lądzie. Tofel publikował liczne artykuły dotyczące sztuki oraz problematyki żydowskiej w nowojorskich czasopismach o profilu żydowskim, takich jak „Freie Arbeiter Stimme”, „Zukunft”, „In zikh”, „Oyfkum”, „Brikn” oraz „Hemshekh”. W swoich pracach nawiązywał do tematów biblijnych, porównując ducha, którym próbował ożywić swoje obrazy, do samego ducha Boga, który pozostaje ukryty wewnątrz tabernakulum w świątyni.

Tofel zalecał, by każde dzieło sztuki wpisać w otoczenie jakiejś niewidocznej świętości, która rodzi się w sercu artysty w trakcie twórczego procesu. Krytykował także artystów żydowskich za podejmowanie tematów chrystologicznych, które jego zdaniem były obce ich rodzimym tradycjom kulturowym.

Dwie podróże artystyczne do Europy

W 1925 roku Jennings Tofel udał się w swoją pierwszą podróż do Europy, gdzie spędził cztery lata na intensywnych studiach malarskich. Jego artystyczna podróż obejmowała takie miasta jak Paryż i Berlin, a po powrocie do Stanów Zjednoczonych w 1928 roku, jego zainteresowania artystyczne tylko się nasiliły.

Już w 1929 roku otrzymał kolejne stypendium, które umożliwiło mu powrót do Europy. W tym czasie Tofel odwiedził również swoje rodzinne miasto, Tomaszów Mazowiecki, gdzie spotkał Surę Perlę Wajsberg (Weissberg), urodzoną 17 lipca 1904 roku. To spotkanie okazało się przełomowe, ponieważ Sara stała się nie tylko jego żoną, ale i wieloletnią partnerką. Ich ślub religijny, udzielony przez rabina miasta, Samuela Brota, odbył się 24 czerwca 1929 roku w Synagodze w Tomaszowie Mazowieckim, po krótkim okresie narzeczeńskim, który poprzedzony był zapowiedziami ogłoszonymi na początku czerwca tego samego roku.

Po ceremonii, młoda para udała się w podróż poślubną do Paryża, co było nie tylko radosnym wydarzeniem, ale także dalszym krokiem w ich artystycznej podróży. W 1931 roku Tofel zaprezentował swoje obrazy, które stworzył w Europie, w SPR Gallery w Nowym Jorku, co świadczy o jego rosnącej renomie jako artysty na amerykańskiej scenie artystycznej.

Trudy życia artystycznego

Powrót Tofela do Ameryki miał miejsce w okresie głębokiego kryzysu gospodarczego, który nastał w latach trzydziestych. Ten finansowy zawirowanie sprawiło, że zainteresowanie sztuką znacznie spadło, co w konsekwencji, przyniosło trudności materialne dla jego rodziny. Obciążenie związane z utrzymaniem najbliższych spadło na jego żonę, Surę Perlę, znaną również jako Pearl Tofel.

Choć Tofel był zaangażowany w działalność twórczą, jego dochody były niewielkie. Zaledwie dzięki wsparciu ze strony przyjaciół oraz sympatyków mógł kontynuować swoją pasję artystyczną. Ich pomoc pozwalała mu na pozyskiwanie zleceń, w ramach których realizował portrety oraz ilustracje do różnych publikacji.

Wśród jego prac można wymienić ilustracje do tomiku poezji autorstwa Nochema Bomze, zatytułowanego „A khasene in harbst: lider [Wesele w jesieni: Wiersze]”, opublikowanego w Nowym Jorku w 1949 roku.

Ostatnie lata życia

W ostatnich latach swojego życia Jennings Tofel był niezwykle aktywny, mimo trudnej sytuacji zdrowotnej. Jego styl życia charakteryzował się niestabilnością, co przejawiało się ciągłym zmienianiem miejsc zamieszkania. Nie zniechęcony bólami oraz problemami finansowymi, kontynuował swoją twórczość, pisząc i tworząc prace artystyczne.

Po utworzeniu państwa Izrael, Tofel odwiedził Palestynę, gdzie mógł zaprezentować swoje dzieła. W Izraelu zorganizował własne wystawy, pozostając jednocześnie wiernym tematyce żydowskiej, która przewijała się w jego twórczości już od młodości. Jego dzieła odzwierciedlały poglądy i wartości, które przyświecały mu przez całe życie.

Niestety, w 1959 roku jego stan zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu, co doprowadziło do jego nagłego zgonu 7 września 1959 roku. Tofel nie pozostawił potomstwa, a jego dorobek artystyczny mimo trudności życiowych był obfity.

Jako artysta, prowadził ożywioną korespondencję z wieloma żydowskimi pisarzami i malarzami, a jego archiwalne zbiory obejmują wiele niewydanych dzieł. Wśród nich znajdują się eseje, poematy oraz pisma autobiograficzne, które opowiadają o jego życiu rodzinnym sprzed czasów emigracji.

Wystawy pośmiertne

W 1964 roku miały miejsce ważne retrospektywne wystawy pośmiertne, które były zorganizowane w Zabriskie Gallery w Nowym Jorku oraz niezależnie w Park Bernet Galleries. Te wydarzenia były znaczące dla upamiętnienia twórczości Jenningsa Tofela.

Rok 1976 przyniósł ważny krok w dokumentowaniu artysty, kiedy to Arthur Granick, bliski przyjaciel oraz wielki zwolennik Tofela, stworzył i opublikował obszerny tom, który zawierał niespotykaną liczbę 192 reprodukcji jego obrazów (w tym 63 kolorowe oraz 129 czarno-białych). Warto zaznaczyć, że prace Tofela są obecnie obecne w wszystkich renomowanych muzeach amerykańskich.

---

Oceń: Jennings Tofel

---